In een wereld vol verandering en complexiteit is leiderschap geen kwestie meer van alleen koers bepalen. Mensen verwachten ook verbinding. Ze willen gezien worden, gehoord worden, meedenken en meebewegen. Maar hoe doe je dat als leider, zonder jezelf te verliezen? Hoe geef je richting en ruimte?
Deze vragen en thema’s vormen de kern van de opleidingen Verbindend Leiderschap die UMIO, samen met Leiderschapsdomeinen, verzorgt. Docent Frans Wilms deelt zijn visie.
Richting en verbinding gaan hand in hand
Verbindend leiderschap draait om het samenspel tussen richting geven en nabij zijn, denkt Frans: ‘Aan de ene kant geef je richting, duidelijkheid en grenzen. Je team moet weten waar je heen wilt en wat er van hen verwacht wordt. Tegelijkertijd ben je in verbinding met de mensen om je heen: je luistert, je kijkt wat hen drijft, je benut wat zij inbrengen. Je neemt mensen serieus en je bent benaderbaar. Die twee elementen horen bij elkaar: zonder richting is er geen koers, zonder verbinding is er geen draagvlak. Bij verbindend leiderschap breng je deze bij elkaar. Je creëert meerwaarde uit alle belangen en behoeftes die zich aandienen. Het is daarom ook dat ik ‘integrative leadership’ de beste vertaling vind voor verbindend leiderschap.’
Van theorie naar praktijk
‘Wat onze aanpak bijzonder maakt,’ vertelt Frans, ‘is dat we altijd vertrekken vanuit de praktijk van de deelnemer. We bieden stevige theoretische fundamenten, maar zorgen er direct voor dat die worden vertaald naar de praktijk van alledag. Geen abstracte modellen waar je zelf je weg in moet vinden, maar concrete toepassingen, direct te oefenen in de eigen werkomgeving. Reflectie en oefening vormen de kern.’
Hij haalt Stephen Covey aan. ‘Covey zei: ‘Het is eigenlijk allemaal niet zo ingewikkeld om te bedenken wat leiderschap van je vraagt. Daar is best een ‘common sense’ over. Maar daarmee is het nog geen ‘common practice.’ Wij zorgen ervoor dat het wél ‘common practice’ wordt.’ Zo helpen de opleidingen om leiderschapsinzichten om te zetten in daadwerkelijk handelen.
Een leercontext die werkt
De opleidingen zijn doelbewust opgebouwd rondom de dagelijkse realiteit van de deelnemers. Frans: ‘We zijn heel intentioneel in hoe we mensen ondersteunen. Alles wat we aanbieden, moet toepasbaar zijn in de dagelijkse praktijk. Dat betekent dat we niet alleen theorie aanreiken, maar die vertalen naar concrete stappen. We zorgen dat mensen inzicht krijgen in hun eigen patronen, dat ze leren handelen in lastige situaties en dat ze dat ook kunnen toetsen in hun eigen werkomgeving. Er worden krachtige leerinterventies gedaan: praktijkopdrachten, intervisie, reflectievragen, en ervaringsgericht leren.’
Met deze, vaak gezamenlijke, leerervaringen wordt een leeromgeving gecreëerd waarin deelnemers niet alleen leren van coaches, maar ook van collega’s en van elkaar.
Het resultaat? ‘Deelnemers geven ons vaak terug dat ze rust ervaren, ook in gespannen of complexe situaties,’ zegt Frans. ‘Ze houden het hoofd koel, omdat ze zich niet laten leiden door irritatie of frustratie, maar door verbinding. Ze luisteren beter, stellen betere vragen en durven ook hun eigen positie helder neer te zetten. Wat we zien gebeuren is dat ze in al hun interacties meer impact ervaren. Dat collega’s, leidinggevenden en medewerkers anders op hen reageren. En dat ze gesprekken voeren die écht ergens over gaan – ook als het schuurt.’
Vanuit deze open houding in al hun dagelijkse interacties zijn ze vervolgens in staat om met hun team of hun organisatie die beweging te creëren die ze beogen. Niet meer door te trekken en te duwen, maar door perspectief te bieden en te verbinden.
Drie belangrijke lessen
Frans wil deelnemers van de opleidingen drie belangrijke inzichten meegeven.
Ten eerste: leiderschap begint bij jezelf. Frans: ‘Als iets niet loopt zoals je wilt, stel dan eerst de vraag: wat kan ík anders doen? Welke context bied ik, en wat roept die context op bij anderen? Zodra je deze houding als vanzelfsprekend aanneemt groeien jezelf en de mensen om je heen elke dag.’
Ten tweede: het idee dat weerstand niet bestaat. Frans: ‘Wat we vaak ‘weerstand’ noemen, is gewoon de kracht van de ander. Als jij iemand als lastig ervaart, is de kans groot dat de ander dat ook van jou vindt. Het helpt dus niet om in termen van weerstand te denken. Zie de ander als krachtig en met legitieme beweegredenen. Zodra je dat doet lig in elk contact dat je hebt een kans om weer een bijdrage te leveren aan de beweging die je beoogt te bewerkstelligen. Niet door te strijden maar door te verbinden.’
Ten derde: de kwaliteit van je interacties is bepalend voor je leiderschap. Frans: ‘Je kennis en procesvaardigheden zijn belangrijk, maar het is je manier van in gesprek zijn die het verschil maakt. Dát is waar je invloed ligt. Zodra je je dit realiseert ga je gesprekken niet zien als een noodzakelijk kwaad, die je ook nog moet doen naast de taken die op het bordje liggen. In plaats daarvan worden deze gesprekken de plekken waar je daadwerkelijk met impact beweging creëert.’
Leiderschap in een complexe wereld
De relevantie van verbindend leiderschap wordt alleen maar groter, denkt Frans. ‘In een tijd waarin niemand nog in zijn eentje het geheel kan overzien, is samenwerking onmisbaar,’ zegt hij. ‘Alles is met alles verbonden. Dat betekent dat leiders het niet meer alleen kunnen. Je hebt anderen nodig om het geheel te begrijpen en verder te brengen. Verbindend leiderschap zorgt ervoor dat mensen met al hun kwaliteiten en perspectieven tot hun recht komen.’
Of je nu werkt in de zorg, het onderwijs, de overheid of het bedrijfsleven – verbindend leiderschap helpt je om koers te houden in een omgeving vol verandering.
Transformatie in de praktijk
De impact van de opleidingen wordt duidelijk in de reflecties van de deelnemers. Waar frustratie, machteloosheid en harder werken soms de boventoon voerden, ontstaat ruimte voor ontspanning, betekenisvolle gesprekken en samenwerking.
Frans vertelt: ‘Onze opleidingen rond je altijd af met een reflectie op je leertraject. Ik vind het altijd prachtig om te zien als deelnemers vertellen over wat ze eerst deden en wat daarin nu veranderd is. Dat zijn echt transformaties. Frustratie, machteloosheid, alsmaar harder werken is verleden tijd. Het maakt dan plaats voor ontspanning, zorgen op tafel durven leggen, voor anderen echt van betekenis zijn. En natuurlijk, het gevoel en de overtuiging hebben dat ze nu eindelijk de beweging maken die ze beogen. Dat is niet alleen waardevol voor henzelf, maar ook voor hun teams en de organisaties waarin ze werken. Grappig vind ik ook dat vrijwel iedereen na afloop – vaak met een knipoog – zegt: ‘Het helpt met niet alleen op het werk, maar ik heb ook profijt van de opleiding in mijn interacties bij mij thuis.’’
Nieuwsgierig? Ervaar zelf wat verbindend leiderschap je kan brengen. Onze volgende opleidingsgroepen starten op 1 oktober 2025. Wil je eerst meer weten? Neem contact met ons op, we bespreken graag of deze opleiding bij jou(w doelen) past.
